Mevduat faizleriyle enflasyon oranı arasındaki yakınsama nedeniyle, “konut fiyatları eskisi kadar yükselmiyor” şeklinde ifade eden ekonomist Mahfi Eğilmez’in son açıklamaları dikkat çekti.
Türk Lirası’nın değer kazanacağı ve enflasyonun Merkez Bankası’nın faiz indirimiyle düşeceği iddiası yeni ekonomi modelinde ortaya atılmıştı, ancak uzmanlar bu tezi geçersiz bulmuştu. Uyarılarının doğruluğu enflasyonun rekor seviyelere yükselmesi ve TL’nin değer kaybı yaşamasıyla kanıtlandı.
Konut ve borsaya olan ilgi artış gösterdi
Vatandaşlar, yüksek enflasyona rağmen düşük faiz oranları nedeniyle birikimlerini korumak için alternatif yatırım araçlarına yönelmişti.
Bu durumda en popüler seçenekler arasında borsa ve konut piyasası vardı. Konut talebinin artmasıyla fiyatlar hızla yükselmişti, ancak son zamanlarda bu artışın hızı yavaşlamaya başladı.
Enflasyon, satış ve talep etkenlerin başında geliyor
Ekonomist Mahfi Eğilmez, kendi web sitesinde yayınladığı makalesinde düşüşün iki temel sebebi olduğunu vurguladı. İlk olarak, enflasyonun baz etkisiyle bile düşmesi, bu durum konut fiyatları üzerinde de etkili oluyor. “Gerçekten önemli olan neden” ise konut satışının ve talebinin azalmasıdır.
Eğilmez, enflasyonun düşmesi ve mevduat faizlerinin artmasıyla talebin konuttan ziyade mevduata doğru kaydığını belirtti.
Mevduat faizleri artış gösteriyor
Hükümetin amaçlarına ulaşmak için bankaları kısıtlamalarla karşı karşıya bırakması sonucunda, mevduat faizleri son dönemde oldukça yükseldi. Merkez Bankası’nın verilerine göre, 31 Mart’ta sona eren haftada, üç aya kadar vadeli Türk Lirası mevduat faizi ortalama yüzde 29,2 seviyesine yükseldi.
Önceki hafta bu oran yüzde 28,10 ile son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Yıllık bazda enflasyon ise baz etkisiyle düşse de hala yüzde 50’nin hemen üzerinde seyrediyor.
Ünlü ekonomist Mahfi Eğilmez, yazısının devamında şu açıklamalara yer verdi:
Normal koşullarda enflasyon yükselirse konut talebi düşer, fiyatlar da talep düşüklüğü nedeniyle enflasyon kadar hızlı yükselmez. Bizde normal koşullar geçerli değil. Faiz enflasyonun 30 puan altında olunca insanlar birikimlerini koruyabilmek için bankaya veya tahvile yatırmak yerine konuta yatırıyor. Bu tercih, konuta talebi ve dolayısıyla konut fiyatlarını artırıyor. Son dönemde mevduat faizlerinde yavaş yavaş artış başladı. Bu gelişme, konuta talebi azalttı ve fiyatlar da eskisi kadar artmaz oldu.
Konut fiyatlarındaki asıl sıçramanın 2021’in ikinci yarısında başladığını görülüyor. O zamana kadar Merkez Bankası’nın (MB) politika faizi enflasyonla aynı orandaydı. MB, o dönemde faiz indirimlerine başladı ve devam ederek politika faizini yüzde 8,5’e kadar indirdi. Bankalar da ister istemez bu indirime uydu ve tasarrufu olanlar için paradan kaçış başladı. Döviz alımı zorlaştırılınca geriye seçenek olarak borsa ve konut kaldı.
Yüksek tasarrufu olanlar konut almaya ve paralarının satın alma gücünü o yolla korumaya yöneldi. Düşük tasarrufu olanlar da bankalardan konut kredisi alarak konut talebinde bulundu. Talep bu kadar artınca konut fiyatları da fırladı gitti. Geçtiğimiz birkaç ayda bankalar, mevduat müşterilerini kaybetmemek için yavaş yavaş faizleri artırmaya başladılar. Bu, yaklaşım değişikliği konut satışlarının düşmeye başlamasında önemli bir etki yarattı.
Mart sonu itibarıyla kur korumalı mevduatta faiz tavanı kaldırılınca mevduat faizlerinde ve tahvil faizlerinde de yükselme biraz daha hızlandı. Önümüzdeki aylarda faizlerin enflasyona yaklaşmaya devam ettiği her adımda hem konut satışlarındaki düşüşü hem de fiyat artışlarındaki gerilemeyi çok daha açık biçimde göreceğiz.
Yorum Yap